775: fundaziun da la
claustra Son Jon
La perscrutaziun archeologica cumprova la tradiziun legendara
Sco che la legenda rapporta, è la claustra Son Jon a Müstair vegnida fundada da Carl il Grond. Suenter sia incurunaziun sco retg dals Langobards è el vegnì sur il Pass da l'Umbrail tranter Buorm e Santa Maria. El è scappà saun e salv d'ina burasca terribla. Sco engraziament ha el empermess da fundar ina claustra. Las perscrutaziuns archeologicas sustegnan il cuntegn essenzial da la legenda: La laina da construcziun en ils mirs originals da la baselgia è vegnida terrada l'onn 775, in onn suenter l'incurunaziun da Carl il Grond sco retg dals Langobards.
Müstair sco basa e center da la cretta
Müstair era ina basa impurtanta per la politica d'expansiun dal regent dals Francs. Ma Carl il Grond n'ha fundà la claustra betg be pervi da ponderaziuns strategicas. El ha er vulì vivifitgar l'art e la cultura sco er la vita religiusa en ses reginam.
La claustra Son Jon era in center da la cretta ed in model per ina vita monastica suenter la regla da Son Benedetg. En pli deva la claustra albiert als viandants sur ils pass vi en la Vuclina, il Tirol e l'Engiadina. Ella serviva er a l'uvestg da Cuira sco segunda residenza al sid da las Alps e sco center administrativ da sia pussanza seculara.
Dapi passa 1200 onns respiran ils mirs claustrals il spiert benedictin
Tenor in manuscrit da Son Gagl dumbrava la claustra vers la mesadad dal 9-avel tschientaner 45 muntgs. Ma bainbaud era il convent daventà pli pitschen. E vers la mesadad dal 12-avel tschientaner remplazzan mungias ils muntgs. Quels eran probablamain entrads en la claustra Mariamunt en il Vnuost vischin. Dapi quella giada vegn la claustra a Müstair abitada da mungias benedictinas. Il "ora et labora" benedictin vegn gia passa 1200 onns vivì di per di en la claustra Son Jon.